Waarom deze test?

Om te onderzoeken of de nieren normaal functioneren, of om na te gaan of een behandeling van een nierziekte effect heeft.

Welk materiaal?

Bloed en/of urine

Wat wordt er getest?

De test meet de hoeveelheid kreatinine in het bloed en/of urine. Kreatinine is een afvalstof die ontstaat bij de afbraak van kreatine in de spieren. Kreatine speelt een rol bij de productie van energie die nodig is voor de werking van spieren. Het afbraakproduct kreatinine wordt uit het lichaam verwijderd via urine. Hiervoor moet kreatinine uit het bloed worden gehaald door de nieren. De bloedspiegels van kreatinine zijn daardoor een goede maat voor de nierfunctie. De hoeveelheid kreatinine die het lichaam produceert is afhankelijk van de lichaamslengte en de spiermassa. Mannen hebben daardoor veelal een hogere kreatinineconcentratie in het bloed dan vrouwen en kinderen.

Hoe wordt het materiaal verkregen?

Bloed: Een buisje bloed wordt afgenomen uit een ader aan de binnenkant van de arm, meestal in de plooi van de elleboog. Om deze ader goed te kunnen zien en voelen wordt een stuwbandje strak om de bovenarm getrokken. In de ader wordt geprikt met een holle naald waardoor het bloed in het buisje wordt gezogen. De naald wordt maar één keer gebruikt en daarna vernietigd.

24 uurs urine: Gedurende 24 uur moet de urine worden verzameld in een speciale kunststof fles. Meestal begint het verzamelen 's ochtends nadat er voor het eerst geplast is, daarna wordt 24 uur lang alle urine die geproduceerd wordt, verzameld tot aan het tijdstip waarop de vorige dag het verzamelen is begonnen. Die ochtendplas wordt wél in de fles opgevangen.

Wanneer wordt deze test gedaan?

Kreatinine wordt door de arts aangevraagd om inzicht te krijgen in de werking van de nieren. Vaak wordt de test samen met een aantal andere tests aangevraagd als een soort overzicht van het functioneren van een aantal belangrijke organen in het lichaam. Dit kan gebeuren bij patiënten om meer inzicht te krijgen in de algehele gezondheidstoestand, maar ook bij gezonde personen die een keuring of check-up ondergaan. Ook wanneer iemand acuut ziek is, bijvoorbeeld door een ontsteking van de nier, of chronisch ziek bijvoorbeeld door suikerziekte, is informatie over de nierfunctie belangrijk. In beide gevallen kan met de kreatininetest het beloop van de ziekte en het effect van de behandeling gecontroleerd worden.

Kreatinine wordt ook aangevraagd voorafgaand aan sommige procedures, zoals een CT-scan, waarbij stoffen worden toegediend die de nieren kunnen beschadigen. Met behulp van de kreatinineklaring is het mogelijk goede informatie te krijgen over de werking van de nieren.

De kreatinineklaring geeft informatie over het vermogen van de nier om het bloed te zuiveren (filteren) en afbraakproducten af te voeren via urine. Hiervoor is een kreatininemeting in urine (verzameld gedurende 24 uur) en in bloed nodig.

Het is ook mogelijk de filtratiesnelheid van de nieren te schatten door een berekening te maken volgens de 'MDRD-formule'. De MDRD-schatting van de filtratiesnelheid, ook wel aangegeven als eGFR MDRD, is een redelijk goede vervanging voor de kreatinineklaring. Hiervoor is het niet nodig om urine te verzamelen. De eGFR MDRD wordt berekend op basis van de concentratie van kreatinine in het bloed, de leeftijd en het geslacht. Omdat het laboratorium over deze gegevens beschikt, wordt bij een kreatinine-uitslag ook vrijwel altijd een MDRD-klaring berekend.

Wat betekent de uitslag?

Als de nieren goed functioneren varieert de hoeveel kreatinine bij mannen tussen de 60 en 110 µmol/l en bij vrouwen tussen de 50 en 100 µmol/l.

Verhoogd: De kreatininewaarde kan verhoogd zijn door verschillende oorzaken:

Verlaagd: Een verlaagde waarde is meestal geen reden voor ongerustheid. Alle situaties waarbij de spiermassa afneemt (zoals bedlegerigheid, amputatie van een arm of been, ouderdom) gaan gepaard met een verlaging van de hoeveelheid kreatinine in het bloed. Een lichte verlaging van de hoeveelheid kreatinine in het bloed kan optreden tijdens de zwangerschap.

Nog vragen?

De informatie over deze test komt van deskundigen uit het ziekenhuislaboratorium. Daar worden dagelijks vele honderden testen uitgevoerd. Laboratoriumspecialisten zorgen er voor dat dit op een veilige en juiste manier gebeurt. Zij adviseren de dokter bij afwijkende uitslagen en ingewikkelde problemen.