Waarom deze test?

Om een stoornis van de nierfunctie op te sporen of om het verloop van een nierafwijking te volgen.

Welk materiaal?

Bloed

Wat wordt er getest?

De MDRD-formule is een berekening om de werking van de nieren te schatten. Om deze berekening uit te kunnen voeren wordt in het bloed de hoeveelheid kreatinine gemeten. Kreatinine is een afvalstof die ontstaat bij de afbraak van kreatine dat een rol speelt bij de energieproductie in de spieren.

Het afbraakproduct kreatinine wordt uit het lichaam verwijderd via de urine. Hiervoor moet de stof uit het bloed worden gefiltreerd via nieren. De bloedspiegels van kreatinine zijn daardoor een goede maat voor de nierfunctie. Met behulp van de MDRD-berekening wordt vastgesteld hoeveel bloed er per minuut gezuiverd wordt van kreatinine. We noemen dit de Glomerulaire Filtratie Snelheid, de Engelse afkorting is “GFR”. Omdat de berekeningen niet uitgaan van de volledige kreatineklaring maar van een schatting, gebruiken we de term “eGFR” (estimated-GFR). Om aan te geven welke formule is gebruikt voor de schatting staat deze vaak tussen haakjes: eGFR (CKD-EPI) of eGFR (MDRD). Sommige labs gebruiken alleen de term CKD-EPI of MDRD, wat feitelijk niet volledig is. Voor de berekening zijn naast de hoeveelheid kreatinine in het bloed ook gegevens nodig over leeftijd en geslacht.

De eGFR (MDRD) (MDRD = Modification of Diet in Renal Disease) werd van ongeveer 2010 tot 2015 gezien als de beste schatting voor de nierfunctie. In 2010 verscheen een wetenschappelijk artikel met een nieuwe berekening, de eGFR (CKD-EPI). Met de eGFR (CKD-EPI) kan de nierfunctie beter ingeschat worden dan met de eGFR (MDRD) en deze berekening heeft daarom de voorkeur. De eGFR (CKD-EPI) wordt sinds 2015 ingevoerd in de laboratoria in Nederland.

Er zijn situaties waarin het beter is om een kreatinineklaring te meten dan een klaring te schatten met MDRD berekening, zoals bij mensen met spierafbraak (dwarslaesie, spierdystrofie), amputaties of extreem onder- of overgewicht.

Hoe wordt het materiaal verkregen?

Een buisje bloed wordt afgenomen uit een ader aan de binnenkant van de arm, meestal in de plooi van de elleboog. Om deze ader goed te kunnen zien en voelen wordt een stuwbandje strak om de bovenarm getrokken. In de ader wordt geprikt met een holle naald waardoor het bloed in het buisje wordt gezogen. De naald wordt maar één keer gebruikt en daarna vernietigd.

Wanneer wordt deze test gedaan?

De dokter vraagt deze test aan om het vermogen van de nieren om het bloed te zuiveren te testen. De test is geschikt voor bijna alle mensen ouder dan 18 jaar, die niet zwanger of ondervoed zijn, en geen acute nierziekte hebben. Een stoornis in de nierfunctie of in de bloedtoevoer naar de nieren kan op deze manier ontdekt worden. De schatting van de nierfunctie met de MDRD-formule is in staat om in een vroeg stadium nierproblemen te detecteren.

Bij patiënten met een mogelijke nieraandoening wordt de geschatte nierfunctie berekend met behulp van de MDRD-formule op basis van de concentratie kreatinine in het plasma gebruikt om het beloop en de ernst van de ziekte te volgen. Ook kan met behulp van de eGFR (MDRD) het effect van een behandeling gecontroleerd worden.

Wat betekent de uitslag?

Een normale uitslag betekent dat nierschade niet waarschijnlijk is. Verlaagde waarden wijzen erop dat enige nierschade heeft plaatsgevonden. Waarden onder de 60 duiden op nierschade. De eGFR wordt uitgedrukt in ml/min/1,73m^2. Dit betekent het aantal ml bloed dat per minuut door de nieren wordt gefiltreerd, gecorrigeerd voor het lichaamsoppervlak van de patiënt.

Interpretatie eGFR-waarden

GFReGFR-waardeEen normale eGFRgroter dan 60Matige afname van eGFR30-59Ernstige afname van eGFR15-29Nierfunctie uitvalkleiner dan 15

Omdat de eGFR afneemt met de leeftijd worden in sommige laboratoria leeftijdsafhankelijke referentiewaarden gebruikt. Deze zijn in deze tekst niet opgenomen omdat deze waarden per laboratorium verschillen.

Nog vragen?

De informatie over deze test komt van deskundigen uit het ziekenhuislaboratorium. Daar worden dagelijks vele honderden testen uitgevoerd. Laboratoriumspecialisten zorgen er voor dat dit op een veilige en juiste manier gebeurt. Zij adviseren de dokter bij afwijkende uitslagen en ingewikkelde problemen.