Waarom deze test?

Om te kijken of een patiënt geelzucht heeft die onder andere veroorzaakt kan worden door leverziekten en galstenen.

Welk materiaal?

Bloed

Wat wordt er getest?

De test bepaalt de totale hoeveelheid bilirubine in bloed. Bilirubine wordt gevormd bij de afbraak van rode bloedcellen, waarbij eerst hemoglobine vrijkomt dat vervolgens wordt afgebroken tot bilirubine. Bilirubine wordt in de lever omgezet in zogeheten geconjugeerd bilirubine, dat via de darmen en de ontlasting het lichaam verlaat. De test meet de hoeveelheid bilirubine en geconjugeerd bilirubine in het bloed.

Hoe wordt het materiaal verkregen?

Een buisje bloed wordt afgenomen uit een ader aan de binnenkant van de arm, meestal in de plooi van de elleboog. Om deze ader goed te kunnen zien en voelen wordt een stuwbandje strak om de bovenarm getrokken. In de ader wordt geprikt met een holle naald waardoor het bloed in het buisje wordt gezogen. De naald wordt maar één keer gebruikt en daarna vernietigd.

In sommige ziekenhuizen zijn er apparaten aanwezig waarmee de bilirubine door de huid kan worden gemeten. Dit apparaat wordt vooral gebruikt bij baby's, omdat ze vaak gecontroleerd moeten worden op de hoeveelheid bilirubine in hun bloed. Op deze manier hoeft de baby dus niet geprikt te worden.

Wanneer wordt deze test gedaan?

Bij volwassenen en oudere kinderen wordt bilirubine gemeten om te controleren op aandoeningen die vaak gepaard gaan met leverschade zoals galstenen, hemolytische anemie (het kapot gaan van rode bloedcellen), sikkelcelziekte (afwijkende rode bloedcellen).

De dokter vraagt meestal een bilirubine-test aan samen met andere leverfunctietesten bij patiënten die tekenen vertonen van leverproblemen. Een gele huid of geel oogwit duidt bijvoorbeeld op geelzucht, dat veroorzaakt wordt door een toegenomen hoeveelheid van bilirubine ten gevolge van afwijkingen in de lever of galafvoer. Ook als de dokter leverproblemen vermoedt als gevolg van overmatig alcoholgebruik of medicijnvergiftiging wordt de bilirubinetest aangevraagd.

Bij pasgeborenen wordt bilirubine gemeten om de activiteit van de lever te meten. De lever is namelijk bij de geboorte nog niet helemaal actief.

Wat betekent de uitslag?

De uitslag van de bilirubinetest is sterk afhankelijk van de gebruikte methode. Daarom variëren referentiewaarden van laboratorium tot laboratorium.

Bij pasgeborenen liggen de referentiewaarden hoger dan bij volwassenen. Bilirubine is iets hoger in mannen dan in vrouwen. African-Americans hebben iets lagere waarden. Na flinke inspanning kan bilirubine ook hoger worden.

Licht verhoogd: Licht verhoogd bilirubine wordt gevonden bij pasgeborenen als de lever nog niet volledig actief is. Dit herstelt zich na enige dagen. Verder wordt een licht verhoogd bilirubine gevonden bij afbraak van rode bloedcellen (hemolytische anemie), infecties en bij (ernstige) blauwe plekken.

Sterk verhoogd: Sterk verhoogd bilirubine (groter dan 250 tot 350 µmol/L, afhankelijk van de leeftijd van het kind) komt voor bij pasgeborenen als het langer duurt voordat de lever actief wordt of wanneer er verschil is in bloedgroep tussen moeder en kind. Wanneer het bilirubine zeer sterk verhoogd blijft, kan er schade aan de hersenen ontstaan. Om dit te voorkomen worden pasgeborenen vaak onder een UV-lamp gelegd.

Bij kinderen en volwassenen komen verhoogde bilirubinewaarden voor bij:

Ook worden er verhoogde waarden gevonden bij ziekten die ertoe leiden dat bilirubine niet goed gevormd of afgebroken wordt (syndroom van Gilbert, syndroom van Crigler-Najjar, syndroom van Rotor's en syndroom van Dubin-Johnson).

Nog vragen?

De informatie over deze test komt van deskundigen uit het ziekenhuislaboratorium. Daar worden dagelijks vele honderden testen uitgevoerd. Laboratoriumspecialisten zorgen er voor dat dit op een veilige en juiste manier gebeurt. Zij adviseren de dokter bij afwijkende uitslagen en ingewikkelde problemen.