Waarom deze test?

Om te controleren of een leverziekte wordt veroorzaakt door chronische ontsteking in de kleine galkanaaltjes wat kan leiden tot zogeheten primaire biliaire cirrose (PBC) in de lever.

Welk materiaal?

Bloed

Wat wordt er getest?

Mitochondriën zijn kleine organellen - de energiefabriekjes - die zich in de cellen van het lichaam bevinden. De test meet de hoeveelheid antistoffen tegen mitochondriën in bloed. Deze antistoffen zijn eiwitten die het eigen immuunsysteem maakt en die gericht zijn tegen het eigen lichaamsweefsel. Dit soort antistoffen wordt daarom autoantistoffen of autoantilichamen genoemd.

Als het lichaam autoantistoffen tegen mitochondriën aanmaakt kunnen die chronische ontstekingen veroorzaken in de kleine galkanaaltjes in de lever. Hierdoor gaan de kanaaltjes dichtzitten, waardoor de galvloeistof niet goed afgevoerd kan worden. Als de lever zijn galvloeistof niet kwijt kan, worden de levercellen onherstelbaar beschadigd. Er wordt op den duur steeds meer littekenweefsel gevormd en, als gevolg van de chronische ontstekingen, kan er langzamerhand levercirrose ontstaan (primaire biliaire cirrose, PBC).

PBC komt hoofdzakelijk voor bij vrouwen van middelbare leeftijd (tussen de 40 en 60 jaar). Het is een chronische ziekte die vaak sluipend begint. De lever heeft namelijk een enorme reservecapaciteit, waardoor het soms wel 15 jaar kan duren voordat de eerste klachten optreden. Ook daarna is het verloop heel wisselend. Soms blijft de toestand van de patiënt lange tijd stabiel, soms treedt er een snelle achteruitgang op.

Hoe wordt het materiaal verkregen?

Een buisje bloed wordt afgenomen uit een ader aan de binnenkant van de arm, meestal in de plooi van de elleboog. Om deze ader goed te kunnen zien en voelen wordt een stuwbandje strak om de bovenarm getrokken. In de ader wordt geprikt met een holle naald waardoor het bloed in het buisje wordt gezogen. De naald wordt maar één keer gebruikt en daarna vernietigd.

Wanneer wordt deze test gedaan?

De anti-mitochondriëntest ofwel AMA-test wordt aangevraagd bij verdenking op primaire biliaire cirrose (PBC). De dokter vraag de test vaak aan in combinatie met testen voor het aantonen van andere autoantistoffen zoals antinucleaire antistoffen (ANA) en antistoffen tegen glad spierweefsel (ASMA).

Er bestaan verschillende vormen van autoimmuun leverziekten en het onderzoek naar antistoffen kan helpen vaststellen om welke vorm van autoimmuunziekte het gaat. Ook zijn er verschillende soorten antilichamen tegen mitochondriën bekend. Sommige laboratoria doen eerst de algemene AMA test en als die positief is doen ze een vervolgtest, de AMA-M2 test. Als die test ook positief is de diagnose PBC nóg waarschijnlijker.

Wat betekent de uitslag?

Normaal:Gezonde mensen maken geen autoantistoffen aan en in het bloed worden geen autoantistoffen tegen mitochondriën aangetroffen.

Positief:Een positieve testuitslag duidt op de aanwezigheid van autoantistoffen tegen mitochondriën in bloed. Maar dat is niet voldoende om PBC vast te stellen. De uitslag van de test moet worden gecombineerd met klinische gegevens en andere laboratoriumresultaten zoals leverenzymen en onderzoek naar virussen die leverontsteking kunnen veroorzaken.

Antistoffen tegen mitochondriën worden bij meer dan 90% van de patiënten met PBC gevonden. Met name wanneer AMA-M2 wordt aangetoond is dit een sterke aanwijzing voor PBC. Autoimmuunziekten zoals SLE (Systemische Lupus Erythematodes) en autoimmuun schildklierontsteking en bepaalde infecties zoals syfilis kunnen ook een positieve uitslag geven.

Negatief:Een negatieve testuitslag maakt de diagnose PBC minder waarschijnlijk.

Nog vragen?

De informatie over deze test komt van deskundigen uit het ziekenhuislaboratorium. Daar worden dagelijks vele honderden testen uitgevoerd. Laboratoriumspecialisten zorgen er voor dat dit op een veilige en juiste manier gebeurt. Zij adviseren de dokter bij afwijkende uitslagen en ingewikkelde problemen.