Waarom deze test?

Deze test wordt gedaan om bij vrouwen de eisprong vast te stellen en om bij zwangere vrouwen een mogelijke buitenbaarmoederlijke zwangerschap of vroege miskraam op te sporen.

Welk materiaal?

Bloed

Wat wordt er getest?

De test meet de hoeveelheid progesteron in het bloed. Progesteron is een hormoon dat voornamelijk in de eierstokken wordt gemaakt en tijdens de zwangerschap in grote hoeveelheden in de placenta (moederkoek). De belangrijkste rol van progesteron is het in stand houden van het baarmoederslijmvlies tijdens de zwangerschap. Na de eisprong wordt progesteron geproduceerd om de baarmoederwand klaar te maken voor innesteling van een eventuele bevruchte eicel. Wanneer de bevruchte eicel inderdaad is ingenesteld, houdt de progesteronproductie in de eierstokken aan. Later in de zwangerschap wordt progesteron voornamelijk door de placenta zelf geproduceerd. Wanneer er geen bevruchting van de eicel plaatsvindt neemt de progesteronaanmaak af. Als gevolg hiervan wordt de beginnende baarmoeder afgebroken en start de menstruatie.

Hoe wordt het materiaal verkregen?

Een buisje bloed wordt afgenomen uit een ader aan de binnenkant van de arm, meestal in de plooi van de elleboog. Om deze ader goed te kunnen zien en voelen wordt een stuwbandje strak om de bovenarm getrokken. In de ader wordt geprikt met een holle naald waardoor het bloed in het buisje wordt gezogen. De naald wordt maar één keer gebruikt en daarna vernietigd.

Wanneer wordt deze test gedaan?

De test wordt gebruikt om vast te stellen of er een eisprong heeft plaatsgevonden. Dit gebeurt door de hoeveelheid progesteron in het bloed te volgen. Wanneer gedurende enig moment in de tweede helft van de cyclus de hoeveelheid progesteron in het bloed boven een bepaalde concentratie uitkomt, is daarmee aangetoond dat er een eisprong heeft plaatsgevonden. Deze grens ligt meestal in de buurt van 40 tot 50 nmol/L. De test wordt ook gebruikt om het verloop van de zwangerschap te volgen. Gedurende de zwangerschap stijgt progesteron tot waarden hoger dan 500 nmol/L. Wanneer er een zwangerschap is vastgesteld, stijgen in het begin progesteron en het zwangerschapshormoon hCG volgens een vast patroon. Een afwijking van dat patroon (te lage waarden) kan een teken zijn voor een buitenbaarmoederlijke zwangerschap of een spontane beëindiging van de zwangerschap.

In zeldzame gevallen wordt deze test in combinatie met andere testen aangevraagd om defecten in de steroïdhormoonsynthese vast te stellen.

Wat betekent de uitslag?

Waarden kunnen van laboratorium tot laboratorium verschillen, ook kunnen andere eenheden worden gehanteerd. Hieronder is een richtwaarde weergegeven.

meisjes 7 maanden voor start pubertijd: < 1 nmol/l

vrouwen vroege/late pubertijd: < 1 nmol/l- cyclische waarden

vrouwen voor ei-sprong (folliculaire fase): 0,2-3,4 nmol/L

vrouwen rondom eisprong (ovulatoire fase): 0,7-8 nmol/l

vrouwen na eisprong (luteale fase): 10-60 nmol/l

vrouwen post-menopausaal: 0,5-2,0 nmol/l

jongens, voor pubertijd: < 1 nmol/l

mannen: 0,5-2 nmol/L

Progesteron tijdens menstruele cyclus: De hoeveelheid progesteron in het bloed volgt gedurende de menstruele cyclus een vast patroon met een piek in de tweede helft van de cyclus (de luteale fase). Wanneer progesteron niet stijgt en daalt volgens het normale patroon kan het betekenen dat de vrouw geen eisprong heeft en/of niet menstrueert.

Progesteron bij vruchtbaarheidsonderzoek:Bij vruchtbaarheidsonderzoek wordt vaak op dag 21 een progesteron bepaald om na te gaan of er een eisprong is opgetreden. Indien de uitslag van het progesteron passend is bij waarden van de luteale fase is dit een aanwijzing dat er een eisprong is opgetreden.

Progesteron tijdens zwangerschap: Wanneer progesteron niet voldoende stijgt gedurende de vroege zwangerschap kan dat een extra aanwijzing zijn voor een buitenbaarmoederlijke zwangerschap of voor een vroegtijdige miskraam. Progesteron stijgt gedurende de zwangerschap (50-1440 nmol/L) en extra sterke stijgingen worden gezien bij meerling zwangerschappen.

Nog vragen?

De informatie over deze test komt van deskundigen uit het ziekenhuislaboratorium. Daar worden dagelijks vele honderden testen uitgevoerd. Laboratoriumspecialisten zorgen er voor dat dit op een veilige en juiste manier gebeurt. Zij adviseren de dokter bij afwijkende uitslagen en ingewikkelde problemen.