Creatinekinase-iso-enzymen
Waarom deze test?
Om vast te stellen wat de oorzaak is van een (onbegrepen) verhoogde creatinekinase-activiteit.
Welk materiaal?
Bloed
Wat wordt er getest?
De test bepaalt de hoeveelheid creatinekinase (CK) in bloed en de verhouding tussen de drie verschillende iso-enzymen: CK-MM, CK-BB en CK-MB.
CK is een enzym dat een belangrijke rol speelt in de cellulaire energiehuishouding. Onder invloed van CK wordt de fosfaatgroep van creatinefosfaat overgedragen op adenosine difosfaat (ADP) waardoor adenosine trifosfaat (ATP) ontstaat. ATP is de moleculaire vorm van energie. Creatinekinase komt in de meeste organen voor, maar het meest in de skeletspieren, het hart en de hersenen.
Hoe wordt het materiaal verkregen?
Een buisje bloed wordt afgenomen uit een ader aan de binnenkant van de arm, meestal in de plooi van de elleboog. Om deze ader goed te kunnen zien en voelen wordt een stuwbandje strak om de bovenarm getrokken. In de ader wordt geprikt met een holle naald waardoor het bloed in het buisje wordt gezogen. De naald wordt maar één keer gebruikt en daarna vernietigd.
Wanneer wordt deze test gedaan?
De dokter zal een CK iso-enzymen test aanvragen bij een onbegrepen verhoogde CK-activiteit. Afhankelijk van de verhouding tussen de verschillende CK iso-enzymen kan worden achterhaald of de verhoogde CK activiteit wordt veroorzaakt door schade aan de skeletspieren, het hart of de hersenen.
Tegenwoordig wordt de test niet veel meer gebruikt, omdat er betere bepalingen beschikbaar zijn om de oorzaak van een verhoogde CK te achterhalen. Zo kan spierafbraak worden aangetoond door het bepalen van myoglobine en hartschade door het bepalen van troponine. Hersenschade kan worden aangetoond door het bepalen van het eiwit S100b.
Wat betekent de uitslag?
Creatinekinase bestaat uit twee typen eiwitketens: M-type (muscle/spier) en B-type (brain/hersenen). Dat leidt tot drie verschillende iso-enzymen: CK-MM, CK-MB en CK-BB, die in verschillende verhoudingen in voorkomen.
skeletspier: 95% CK-MM / 5% CK-MB hartspier: 80% CK-MM / 20% CK-MB hersenen: 97% CK-BB / 3% CK-MB inwendige organen zoals maag, uterus, prostaat, long, blaas en darmen bevatten voornamelijk CK-BB.Geen van de CK iso-enzymen is echt weefselspecifiek. Daarom duidt en verhoging van de activiteit van deze CK iso-enzymen niet eenduidig op schade aan één bepaald orgaan of weefseltype.
Verhoogde CK-MB fractieBij een aanhoudend verhoogde CK activiteit met een CK-MB fractie hoger dan 25% moet gedacht worden aan een macro-CK. Hierbij is het CK gebonden aan een antistof, waardoor de verwijdering uit het lichaam verlaagd is.
Nog vragen?
De informatie over deze test komt van deskundigen uit het ziekenhuislaboratorium. Daar worden dagelijks vele honderden testen uitgevoerd. Laboratoriumspecialisten zorgen er voor dat dit op een veilige en juiste manier gebeurt. Zij adviseren de dokter bij afwijkende uitslagen en ingewikkelde problemen.
Heeft u naar aanleiding van deze informatie nog een vraag?
Stel deze dan aan een klinisch chemicus.
Heeft u als KC naar aanleiding van deze informatie nog een aanvulling?
Geef deze dan door aan de webredactie.