Waarom deze test?

Om de hoeveelheid vrij (biologisch beschikbaar) testosteron te bepalen.

Deze test wordt met name gebruikt voor aantonen van overmatige activiteit van mannelijk geslachtshoormon in vrouwen (bij cyclusstoornissen en/of overmatige haargroei) waar de totaal testosteron bepaling niet altijd een afspiegeling is van het bioactieve (vrije) testosteron.

Welk materiaal?

Bloed.

Wat wordt er getest?

De test meet de hoeveelheid Sex Hormone Bindend Globuline (SHBG) in bloed. SHBG is een eiwit (globuline) dat door de lever wordt geproduceerd en in staat is om testosteron en oestradiol sterk aan zich te binden. SHBG transporteert vervolgens deze hormonen in een inactieve vorm via het bloed door het lichaam. Testosteron remt de productie van SHBG terwijl oestradiol juist de productie stimuleert.

Mannen maken vooral testosteron aan in de teelballen (testes) en maar weinig oestradiol. Vrouwen maken vooral oestradiol aan in de eierstokken (ovaria) en een beetje testosteron in ovaria en in de bijnier. Verandering van de hoeveelheid SHBG heeft invloed op de hoeveelheid testosteron dat vrij beschikbaar is. Normaal is in mannen ca 50% en in vrouwen ca 75% van het testosteron gebonden aan SHBG. De overige 50% resp. 25% is zwak gebonden aan een ander bloedeiwit, albumine of ongebonden (vrij). Deze laaste 2 vormen zijn de bioactive (snel beschikbare) vormen.

Hoe wordt het materiaal verkregen?

Een buisje bloed wordt afgenomen uit een ader aan de binnenkant van de arm, meestal in de plooi van de elleboog. Om deze ader goed te kunnen zien en voelen wordt een stuwbandje strak om de bovenarm getrokken. In de ader wordt geprikt met een holle naald waardoor het bloed in het buisje wordt gezogen. De naald wordt maar één keer gebruikt en daarna vernietigd.

Wanneer wordt deze test gedaan?

Bij onderzoek naar de balans van de geslachtshormonen bij klachten van onvruchtbaarheid en verminderd libido bij mannen en vrouwen alsmede stoornissen van de menstruele cyclus en/of overmatige haargroei bij vrouwen.

Meestal zal de dokter de SHBG aanvragen in combinatie met totaal testosteron en DHEAS (dat laatste bij overmatige beharing bij vrouwen). De combinatie SHBG en testosteron wordt gebruikt om een schatting te maken van de hoeveelheid actief (biologisch beschikbaar) vrij testosteron. Vooral bij vrouwen (laag testosteron en hoog SHBG) is dit van belang, bij mannen (hoog testosteron en laag SHBG) is totaal testosteron vaak al voldoende om inzicht te krijgen in het functioneren van de geslachtsklieren (testes).

Wat betekent de uitslag?

De referentiewaarden hangen af van de gebruikte testmethode, die per laboratorium kan verschillen. De uitslag van de test dient te worden vergeleken met de referentiewaarden die wordt gehanteerd door het laboratorium waar de test is uitgevoerd.

Verhoogd: Bij een verhoogde hoeveelheid SHBG is er waarschijnlijk minder testosteron vrij beschikbaar dan verwacht op basis van de totaal testosterontest.

Verlaagd: Bij een verlaagde hoeveelheid SHBG is er meer waarschijnlijk meer testosteron vrij beschikbaar dan verwacht op basis van de totaal testosterontest.

Nog vragen?

De informatie over deze test komt van deskundigen uit het ziekenhuislaboratorium. Daar worden dagelijks vele honderden testen uitgevoerd. Laboratoriumspecialisten zorgen er voor dat dit op een veilige en juiste manier gebeurt. Zij adviseren de dokter bij afwijkende uitslagen en ingewikkelde problemen.