Waarom deze test?

Om de oorzaak van een zuur-base stoornis uit te zoeken (als het bloed zuur is). Bijvoorbeeld bij een kind dat erg moet overgeven. Of bij een volwassene met suikerziekte.

Welk materiaal?

Urine of bloed (serum of plasma)

Wat wordt er getest?

De test op ketonen bepaalt de hoeveelheid ketonen in urine (ketonurie). In de urine komen verschillende ketonen voor (aceton, acetoacetaat en bèta-hydroxyboterzuur). Het zijn afbraakproducten van de vetstofwisseling. In de praktijk worden hiervoor meestal teststrookjes gebruikt die in urine worden gedoopt om de aanwezigheid van acetoacetaat aan te tonen. De andere ketonen reageren hier niet of nauwelijks op. Een klinisch laboratorium kan in meer bijzondere gevallen ook de andere ketostoffen afzonderlijk in urine of bloed bepalen, maar dat is zelden nodig.

Ketonen zijn een brandstof voor de hersenen. Normaal gesproken gebruiken de hersenen glucose (suiker) als brandstof, maar als door een bepaalde ziekte er niet genoeg glucose door de hersenen gebruikt kan worden, dan worden er ketonen gemaakt en gebruiken de hersenen deze ketonen als energiebron. Ketonen zijn zuur en als er veel ketonen gemaakt moeten worden, dan wordt het bloed ook zuur (ketoacidose heet dat). Daar voelt de patient zich ziek van. Er moet iets aan de oorzaak gedaan worden, anders kan de patiënt overlijden.

Hoe wordt het materiaal verkregen?

Bloed: Een buisje bloed wordt afgenomen uit een ader aan de binnenkant van de arm, meestal in de plooi van de elleboog. Om deze ader goed te kunnen zien en voelen wordt een stuwbandje strak om de bovenarm getrokken. In de ader wordt geprikt met een holle naald waardoor het bloed in het buisje wordt gezogen. De naald wordt maar één keer gebruikt en daarna vernietigd.

Urine: Een beetje plas wordt opgevangen in een schoon potje. Dat kan het beste meteen na het opstaan. De urine is dan het meest geconcentreerd en afwijkingen worden daarin sneller opgespoord. Wel eerst wassen, zodat er geen bacteriën of huidcellen in terecht komen. Het beste monster wordt verkregen door eerst een beetje uit te plassen in de wc, dan wat op te vangen en de rest kan gewoon weer in de wc. Binnen twee uur moet het potje naar het laboratorium worden gebracht. Anders in de koelkast bewaren.

Wanneer wordt deze test gedaan?

Bij een zieke pasgeboren baby die 'zuur bloed' heeft. Bij grotere kinderen/volwassenen waarbij gedacht wordt aan een net ontstane of ontregelde suikerziekte.

In combinatie met de ketonen test is het altijd nodig om ook een glucosetest te doen en vaak wordt ook een lactaattest uitgevoerd.

Wat betekent de uitslag?

Normaal: Gezonde personen hebben nauwelijks ketonen in hun bloed en urine.

Verhoogd: Er zijn verschillende oorzaken van verhoogde ketonen. De meest voorkomende oorzaak is een nieuw ontstane of een ontregelde suikerziekte. Ketonen kunnen ook verhoogd zijn na langdurig vasten (bijvoorbeeld door veel overgeven). Maar ketonen kunnen ook verhoogd zijn bij zeldzame erfelijke metabole aandoeningen. Bij zulke aandoeningen is er bijvoorbeeld een stoornis in de aanmaak van glucose. Ook een bijnier die niet goed werkt kan de oorzaak zijn.

Nog vragen?

De informatie over deze test komt van deskundigen uit het ziekenhuislaboratorium. Daar worden dagelijks vele honderden testen uitgevoerd. Laboratoriumspecialisten zorgen er voor dat dit op een veilige en juiste manier gebeurt. Zij adviseren de dokter bij afwijkende uitslagen en ingewikkelde problemen.