Waarom deze test?

Om bij mensen met suikerziekte een indruk te krijgen van de gemiddelde bloedsuikerwaarde over een periode van ongeveer drie maanden. In Nederland gebruikt men de HbA1c waarde niet om de glucose waarde vast te stellen.

Welk materiaal?

Bloed

Wat wordt er getest?

In de test wordt het percentage geglyceerd hemoglobine in bloed bepaald. Glycering is het gevolg van glucosebinding aan hemoglobine. Glucose dat in het bloed circuleert heeft de neiging zich spontaan te hechten aan hemoglobine, het zuurstoftransporteiwit in de rode bloedcellen. Is glucose eenmaal gebonden dan laat het niet meer los. Deze verbinding wordt hemoglobine A1c (HbA1c) genoemd. De mate van glucosebinding hangt af van de hoeveelheid glucose in het bloed. Als een diabetespatiënt de bloedsuikerspiegel niet goed onder controle heeft, is de bloedglucosewaarde gemiddeld hoog, waardoor ook de HbA1c waarde hoog is. HbA1c biedt een betrouwbaarder bloedglucosebeeld dan een glucosemeting, omdat het gehalte HbA1c niet wordt beïnvloed door actuele veranderingen in dieet of medicatie. De levensduur van rode bloedcellen (en dus ook van hemoglobine) is 2 tot 3 maanden waardoor de HbA1c-waarde een indruk geeft van de gemiddelde glucosewaarde over de laatste paar maanden.

Hoe wordt het materiaal verkregen?

Een buisje bloed wordt afgenomen uit een ader aan de binnenkant van de arm, meestal in de plooi van de elleboog. Om deze ader goed te kunnen zien en voelen wordt een stuwbandje strak om de bovenarm getrokken. In de ader wordt geprikt met een holle naald waardoor het bloed in het buisje wordt gezogen. De naald wordt maar één keer gebruikt en daarna vernietigd.

Wanneer wordt deze test gedaan?

De HbA1c test wordt gebruikt om te controleren of een diabetespatiënt zijn/haar glucosespiegel gedurende een langere periode (2-3 maanden) onder controle heeft. De HbA1c bepaling is een zeer nuttig hulpmiddel om te beoordelen of de behandeling die de patiënt krijgt om de bloedsuikerspiegel onder controle te houden goed werkt. In het algemeen is het voldoende om de HbA1c twee keer per jaar te meten. Soms is de frequentie hoger, bijvoorbeeld als bij iemand net diabetes is vastgesteld en het juiste behandelschema nog moet worden ingesteld.

Wat betekent de uitslag?

Internationaal heeft men besloten de weergave van de HbA1c waarde uit te drukken als mmol HbA1c/molHb. Dit heeft tot gevolg dat de getallen die tot april 2010 gebruikelijk waren veel hoger worden. Om de oude getallen om te rekenen naar de nieuwe moet de oude uitslag met 10,9 vermenigvuldigd worden en dan 23,5 ervan aftrekken. In formule: Nieuw = 10,9 x Oud -23,5 mmol/mol. De streefwaarde voor HbA1c bij mensen met diabetes was 7%, en in nieuwe eenheden wordt dat 53 mmol/mol. Als de HbA1c kleiner of gelijk is aan 7%, of 53 mmol/mol heeft de patiënt met het gekozen behandelschema (dieet, leefstijl, medicijnen, insuline) de ziekte onder controle.

Verlaagd: Als de HbA1c-waarde beneden de streefwaarde van 7%, of 53 mmol/mol ligt, dan betekent dit dat de ziekte waarschijnlijk goed onder controle is. Bij de aanwezigheid van een abnormaal type hemoglobine, bijvoorbeeld een sikkelcelziekte, kan een te hoge of te lage HbA1c-waarde worden gemeten. Soms is een verlaagde HbA1c geen indicatie voor een goede glucosecontrole maar het gevolg van hemolyse (het kapot gaan van rode bloedcellen) of een ernstige bloeding.

Verhoogd: Als de waarde boven de 7%, of 53 mmol/mol stijgt, bestaat het risico dat de patiënt op lange(re) termijn complicaties ontwikkelt als gevolg van een te hoge bloedsuikerspiegel. Het gaat om afwijkingen aan de ogen en de nieren, beschadiging van de zenuwen en hart- en vaatproblemen. Soms is een te hoge HbA1c-waarde het gevolg van ijzergebrek. Een waarde boven de 9%, of 75 mmol/mol, wordt beschouwd als sterk verhoogd.

Nog vragen?

De informatie over deze test komt van deskundigen uit het ziekenhuislaboratorium. Daar worden dagelijks vele honderden testen uitgevoerd. Laboratoriumspecialisten zorgen er voor dat dit op een veilige en juiste manier gebeurt. Zij adviseren de dokter bij afwijkende uitslagen en ingewikkelde problemen.