Waarom deze test?

Om vast te stellen of de patiënt lijdt aan carcinoïd syndroom, een bijzondere vorm van kanker. De test wordt ook gebruikt om te controleren of de behandeling voor deze tumor werkt.

Welk materiaal?

Urine

Wat wordt er getest?

Deze test meet de hoeveelheid 5-hydroxyindol-azijnzuur (5-HIAA) in de urine. 5-HIAA is een afbraakproduct van de stof serotonine en wordt via de urine uit het lichaam verwijderd. Normaal bevat urine slechts een kleine hoeveelheid 5-HIAA, maar de hoeveelheid kan verhoogd zijn bij aanwezigheid van bijzondere tumoren (carcinoïd tumoren). Deze tumoren kunnen voorkomen in de maag, darmen of longen en produceren 5-HIAA. Als de tumoren klein zijn, veroorzaken ze weinig klachten. Als ze groot zijn kunnen ze een verstopping in de darm of longen veroorzaken. Soms veroorzaakt een dergelijke tumor klachten als blozen, diarree en een snelle hartslag (carcinoïd syndroom).

Hoe wordt het materiaal verkregen?

Na het opstaan moet de blaas eerst helemaal leeg worden geplast. Vanaf dat moment wordt alle urine 24 uur lang verzameld in een speciale fles, ook die van de nacht. Na 24 uur moet ook de laatste urine worden opgevangen. Begin- en eindtijd moeten worden genoteerd. Daarna wordt de fles zo snel mogelijk afgeleverd bij het laboratorium. De fles moet steeds in de koelkast worden bewaard. Alle informatie staat in een folder die wordt meegegeven.

Bij urineverzameling voor een 5-HIAA-test hoort een aantal voedselbeperkingen. Bijvoorbeeld geen ananas, aubergine, avocado, banaan, kiwi en noten omdat die de test kunnen verstoren. Ook sommige geneesmiddelen, als hoestdrank, kunnen de test verstoren. Deze informatie staat in een folder die aan de patiënt wordt meegegeven.

Wanneer wordt deze test gedaan?

De tests wordt aangevraagd als de dokter vermoedt dat speciale klachten van een patiënt (blozen, snelle hartslag en diarree) worden veroorzaakt door een bijzondere vorm van kanker (carcinoïd). Soms laat de dokter daarbij ook de test op serotonine doen. De test wordt ook gebruikt om te controleren of de behandeling van de tumor goed werkt.

Wat betekent de uitslag?

Er zijn geen normale waarden voor deze test beschikbaar. Ieder laboratorium heeft zijn eigen normale waarden. Dit komt doordat de test heel sterk beïnvloed wordt door de leeftijd, het geslacht en de gebruikte testmethode.

Soms heeft de patiënt een carcinoïd tumor, maar zijn de hoeveelheden 5-HIAA in de urine normaal. De tumor maakt dan geen stoffen, of de stoffen worden op het ene moment wel en op het andere moment niet gemaakt. Als de patiënt geen klachten heeft en normale hoeveelheden 5-HIAA, is de kans klein dat er sprake is van een carcinoïdtumor.

Verhoogd Wanneer in de urine grote hoeveelheden 5-HIAA voorkomen, kan de patiënt een carcinoïdtumor hebben. Ook kan er bij een carcinoïdtumor een verhoogde hoeveelheid serotonine in bloed gemeten worden. Er wordt niet altijd meteen een grote hoeveelheid 5-HIAA in urine of serotonine in bloed gemeten, daarom worden de testen vaak een keer herhaald en wordt ook de tumor onderzocht.

Daling-Stijging De dokter gebruikt de test op 5-HIAA ook om te kijken of de behandeling werkt. Als de hoeveelheden 5-HIAA in de urine kleiner worden werkt de behandeling, als de hoeveelheden groter worden werkt de behandeling niet.

Nog vragen?

De informatie over deze test komt van deskundigen uit het ziekenhuislaboratorium. Daar worden dagelijks vele honderden testen uitgevoerd. Laboratoriumspecialisten zorgen er voor dat dit op een veilige en juiste manier gebeurt. Zij adviseren de dokter bij afwijkende uitslagen en ingewikkelde problemen.