Waarom deze test?

Om gewrichtsontstekingen (jicht) op te sporen en te vervolgen, bij de verdenking op aangeboren stofwisselingsziekten, bij de verdenking op bloedcelkanker (leukemieën) en om bij behandeling van kanker de werking van chemotherapie en bestraling te controleren.

Welk materiaal?

Bloed

Wat wordt er getest?

De test meet de hoeveelheid urinezuur in bloed. Urinezuur komt in de bloedsomloop door de vertering van voedsel en door de afbraak van cellen in het lichaam. Urinezuur wordt gevormd bij de afbraak van cellen en dan met name door de afbraak van het erfelijk materiaal (DNA) in de cel. Het DNA wordt via purines afgebroken tot urinezuur. Het meeste urinezuur wordt via de nieren met de urine verwijderd; een deel van het urinezuur verlaat het lichaam met de ontlasting.

Als er urinezuur wordt geproduceerd en niet goed kan worden uitgescheiden, kan het zich ophopen in het lichaam. In een klein percentage van de patienten kan dat leiden tot vorming van kristallen in de gewrichten. Hierdoor kunnen gewrichten ontsteken, dit wordt ook wel jicht genoemd. Urinezuur kan ook aanleiding geven tot de vorming van nierstenen.

Bij een snelle afbraak van lichaamscellen, bijvoorbeeld bij psoriasis, bij bepaalde vormen van leukemie, behandeling van kanker met chemotherapie of bestraling wordt er meer urinezuur geproduceerd dan gebruikelijk en stijgt de hoeveelheid urinezuur in het bloed.

Hoe wordt het materiaal verkregen?

Bloed uit een ader: Een buisje bloed wordt afgenomen uit een ader aan de binnenkant van de arm, meestal in de plooi van de elleboog. Om deze ader goed te kunnen zien en voelen wordt een stuwbandje strak om de bovenarm getrokken. In de ader wordt geprikt met een holle naald waardoor het bloed in het buisje wordt gezogen. De naald wordt maar één keer gebruikt en daarna vernietigd.

Vingerprik: Met een scherp naaldje wordt een gaatje geprikt in de top van een van de vingers. Daar komt dan een druppel bloed uit die wordt opgevangen op een strip of in een buisje. Als er te weinig bloed uit komt, wordt er op de vinger geduwd om het eruit te drukken. Hoe warmer de handen zijn, hoe makkelijker het gaat. Het naaldje wordt maar een keer gebruikt en daarna vernietigd.

Wanneer wordt deze test gedaan?

De urinezuurtest wordt vaak aangevraagd om een verklaring te vinden voor klachten van jicht. Een verhoogde uitslag kan de diagnose ondersteunen. De test is echter niet specifiek voor jicht, het komt namelijk ook voor bij andere ziektebeelden. Omgekeerd leidt een verhoogd urinezuur gehalte slechts in een beperkt aantal patienten tot jichtklachten.

Patiënten met jicht hebben last van pijnlijke gewrichten, meestal in de grote teen, soms in de middenvoet, enkel, knie of pols. Wanneer de ontsteking opkomt, wordt het gewricht dik, rood en warm. Vaak wordt een aanval uitgelokt door een eiwitrijk dieet of door gebruik van alcohol. De test wordt ook aangevraagd om te controleren of de concentratie urinezuur niet te sterk toeneemt vanwege een (te) snelle afbraak van kankercellen als een patiënt behandeld wordt met chemotherapie of bestraling.

De test kan ook worden aangevraagd als een patiënt slecht werkende nieren heeft.

Wat betekent de uitslag?

Bij gezonde mannen varieert de hoeveelheid urinezuur in bloed van 0,20 – 0,42 mmol/l en bij gezonde vrouwen vrouwen tussen 0,12 – 0,34 mmol/l.

Verhoogd:Een verhoogde concentratie urinezuur betekent dat het lichaam de afbraak van cellen en celmaterialen niet goed kan verwerken. Ophoping van urinezuur kan jicht (gewrichtsontsteking) en niersteenvorming veroorzaken in een klein percentage van de patiënten. Bij een verhoogde hoeveelheid urinezuur is aanvullend onderzoek nodig om de oorzaak hiervan op te sporen (erfelijke stofwisselingsziekte, psoriasis, slechte nierfunctie, leukemie, chemotherapie of bestraling).

Verlaagd:Lage concentraties urinezuur worden veel minder vaak gezien en geven zelden aanleiding tot zorg. Het kan samenhangen met bepaalde lever- of nierziekten, blootstelling aan toxische stoffen en zeer zelden met een erfelijke stofwisselingsziekte. Voor het aantonen van deze aandoeningen zijn andere testen nodig en is de urinezuurtest niet geschikt.

Nog vragen?

De informatie over deze test komt van deskundigen uit het ziekenhuislaboratorium. Daar worden dagelijks vele honderden testen uitgevoerd. Laboratoriumspecialisten zorgen er voor dat dit op een veilige en juiste manier gebeurt. Zij adviseren de dokter bij afwijkende uitslagen en ingewikkelde problemen.