Waarom deze test?

Om de kwaliteit van het sperma te onderzoeken bij vruchtbaarheidsonderzoek of om te controleren of een sterilisatie succesvol is geweest.

Welk materiaal?

Semen (sperma)

Wat wordt er getest?

Sperma of semen is een witte substantie die via de penis wordt uitgestoten tijdens het klaarkomen (zaadlozing, ejaculatie). In het semen bevinden zich de spermatozoën of zaadcellen uit de teelballen en vloeistof uit de prostaat. De zaadcellen hebben een kop waarin de erfelijke informatie (DNA) zich bevindt waarmee ze de eicel kunnen binnendringen (bevruchten) en een staart voor de voortbeweging.

Bij een semenanalyse wordt een aantal metingen verricht:

Als er afwijkingen in het semen worden gevonden, kunnen extra testen worden uitgevoerd.

Hoe wordt het materiaal verkregen?

De man produceert semen door masturbatie (zelfbevrediging) en vangt dit op in een steriel potje. Bij veel laboratoria is er de mogelijkheid om het semen ter plaatse te produceren en te verzamelen in een speciaal daarvoor bestemde ruimte. Daarna kan het semen direct naar het laboratorium om dit zo snel mogelijk te onderzoeken (bij voorkeur binnen een uur).

Wanneer de verzameling van semen thuis gebeurt, moet het semen zo snel als mogelijk naar het laboratorium vervoerd worden bij een temperatuur tussen de 20 en 37°C (potje transporteren bijvoorbeeld in de binnenzak van een jas). Het semen mag nooit ingevroren of gekoeld worden. Om een zo goed mogelijk semen te verkrijgen, wordt aanbevolen 2-3 dagen voor de dag van semen verzamelen geen zaadlozing te hebben. Tussen twee achtereenvolgende semenanalyses moeten 7 tot 21 dagen liggen. De dokter geeft informatie om semen op de juiste manier te verzamelen.

Wanneer wordt deze test gedaan?

De dokter vraagt de semenanalyse aan als een (echt)paar problemen heeft met zwanger worden. Ongeveer 10-20% van de (echt)paren heeft problemen met zwanger worden. Om te onderzoeken of verminderde mannelijke vruchtbaarheid de oorzaak is, wordt een semenanalyse uitgevoerd. Bij afwijkende uitslagen zal de test opnieuw uitgevoerd worden om de uitslag te bevestigen. Ook wordt de uitslag van deze test gebruikt om in te schatten wat de mogelijkheden voor het (echt)paar zijn om via andere technieken zwanger te worden.

De dokter vraagt de semen test ook om te controleren of een sterilisatie van de man (vasectomie) succesvol is verlopen. Het wordt afgeraden om de eerste controle van een vasectomie uit te voeren binnen drie maanden na de ingreep. De controle wordt herhaald totdat er minder dan 100.000 bewegingsloze (!) spermacellen/ml geteld zijn.

Wat betekent de uitslag?

De kwaliteit van het semen wordt bepaald door volume van een zaadlozing en door hoeveelheid, beweeglijkheid en vorm van de zaadcellen.

De totale hoeveelheid goed bewegelijke spermatozoën (VCM = volume x concentratie spermtozoën x bewegelijkheid) is de beste voorspeller voor mannelijke vruchtbaarheid.

Verschillende factoren kunnen de semen kwaliteit beïnvloeden. Een man kan een lager aantal spermacellen hebben door schade aan de testikels, versperring van de buisjes die het sperma van de testikels naar de penis brengen of schade aan de prostaat. Ook kan een verstoring van de geslachtshormonen (LH, FSH, testosteron) een verminderde zaadproductie veroorzaken.

Bij een man bij wie een sterilisatie is uitgevoerd, moet uiteindelijk het aantal bewegende spermacellen nul zijn en het aantal niet-bewegende minder dan 100.000/ml. Wanneer dat het geval is, heeft de man een succesvolle sterilisatie ondergaan.

Nog vragen?

De informatie over deze test komt van deskundigen uit het ziekenhuislaboratorium. Daar worden dagelijks vele honderden testen uitgevoerd. Laboratoriumspecialisten zorgen er voor dat dit op een veilige en juiste manier gebeurt. Zij adviseren de dokter bij afwijkende uitslagen en ingewikkelde problemen.