Waarom deze test?

Om stoornissen in de aanmaak van galzouten te onderzoeken.

Welk materiaal?

Bloed, urine, gal, ontlasting of buikvocht

Wat wordt er getest?

De test bepaalt de hoeveelheid galzure zouten in bloed, urine, buikvocht of ontlasting. Galzure zouten, ook wel cholaten genoemd, zijn zouten van galzuur (cholzuur). Afwijking in de aanmaak van galzure zouten kan leiden tot ernstige stoornissen in de vetvertering en de cholesterolhuishouding.

Cholzuur en chenodeoxygalzuur zijn de twee belangrijkste galzuren die in de lever worden gemaakt uit cholesterol. Uit deze galzuren worden de galzure zouten gevormd die nodig zijn voor een goede spijsvertering in de darm.

De galzouten spelen een rol bij het oplossen van vetten, cholesterol en vetoplosbare vitaminen in het dunne darmsap, zodat ze beter worden opgenomen in het lichaam. Ook zorgen ze voor uitscheiding van water door de wand van de dikke darm waardoor de darminhoud zacht blijft en beter kan worden getransporteerd.

Hoe wordt het materiaal verkregen?

Bloed: een buisje bloed wordt afgenomen uit een ader aan de binnenkant van de arm, meestal in de plooi van de elleboog. Om deze ader goed te kunnen zien en voelen wordt een stuwbandje strak om de bovenarm getrokken. In de ader wordt geprikt met een holle naald waardoor het bloed in het buisje wordt gezogen. De naald wordt maar één keer gebruikt en daarna vernietigd.

Urine: een beetje plas wordt opgevangen in een schoon potje. Dat kan het beste meteen na het opstaan. De urine is dan het meest geconcentreerd en afwijkingen worden daarin sneller opgespoord. Wel eerst wassen, zodat er geen bacteriën of huidcellen in terecht komen. Het beste monster wordt verkregen door eerst een beetje uit te plassen in de wc en dan wat op te vangen in het potje. De rest kan gewoon weer in de wc. Binnen twee uur moet het potje naar het laboratorium worden gebracht. Anders in de koelkast bewaren.

Ontlasting (poep, feces): afhankelijk van de test wordt van één of meer dagen ontlasting verzameld in speciale potjes. In het deksel zit een schepje waardoor de handen schoon blijven. Een paar dagen van te voren mogen sommige zaken niet gegeten worden, zoals vlees en rauwe groenten. Ook sommige pijnstillers mogen dan niet gebruikt worden.

Buikvocht (ascites) wordt door middel van een punctie uit de buikholte afgenomen. Dit gebeurt in het ziekenhuis.

Wanneer wordt deze test gedaan?

Een stoornis in de aanmaak van galzure zouten kan verschillende oorzaken hebben. Vaak is een aanmaakstoornis het gevolg van een leverziekte (galstuwing of cirrhose). Soms is een aanmaakstoornis erfelijk bepaald. In het geval van een erfelijke stoornis is onderzoek naar galzure zouten zinvol. Vaak worden galzure zouten aangevraagd bij jeukklachten in zwangere vrouwen. Dit is meestal het gevolg van een lichte stuwing van de galwegen. In sommige gevallen is behandeling met medicijnen noodzakelijk.

Ook indien galzure zouten in voldoende mate aangemaakt worden, kan de stofwisseling ervan verstoord zijn. Zo kunnnen bij coeliakie onvoldoende galzuren in de darm geabsorbeerd worden. Bij een obstructie (verstopping) van de galwegen is er onvoldoende transport van galzuren naar de darm. Zo'n obstructie kan het gevolg zijn van onder andere galstenen of kanker. Onderzoek naar galzure zouten is in deze gevallen meestal niet nodig.

Wat betekent de uitslag?

Een sterk verlaagde uitslag kan wijzen op een ernstige leverstoornis of op een erfelijk bepaalde aanmaakstoornis.

Sterk verhoogde uitslagen worden gevonden bij een obstructie (verstopping) van de galwegen.

Nog vragen?

De informatie over deze test komt van deskundigen uit het ziekenhuislaboratorium. Daar worden dagelijks vele honderden testen uitgevoerd. Laboratoriumspecialisten zorgen er voor dat dit op een veilige en juiste manier gebeurt. Zij adviseren de dokter bij afwijkende uitslagen en ingewikkelde problemen.